इन्जिनियर विष्णुप्रसाद न्यौपानेले सडक विभाग र भवन निर्माण विभागमा जागिर खाएका थिए । सरकारी जागिर छाडेर तीन दशकअघि न्यौपानेले सिमेन्ट उद्योग स्थापना गरे । जगदम्बा सिमेन्ट उनको पहिलो उद्योग हो । न्यौपानेले अहिले लगानी बढाएर सौरभ ग्रुपको साम्राज्य विस्तार गरेका छन् । ग्रुपअन्र्तगत अहिले आधादर्जन बढी उद्योग छन् । ग्रुपको सर्वोत्तम सिमेन्टले भर्खरै प्राथमिक सेयर (आइपिओ) निष्कासन गरेको छ । सर्वोत्तमको आइपिओमा माग भन्दा १९ गुणा बढी आवेदन परेको छ । ग्रुपले तीन उद्योगको आइपिओ निष्कासन गर्न लागेको छ । नेपालमा व्यवसायको अवस्था र लगानीको नयाँ क्षेत्रका विषयमा केन्द्रीत रहेर ग्रुपका अध्यक्ष न्यौपानेसँग सुनौलो नेपालका लागि बाबुराम खड्काले गरेको कुराकानीको अंश :

सर्वोत्तम सिमेन्टको प्राथमिक सेयर (आइपिओ) मा माग गरेको भन्दा १९ गुणा बढी आवेदन पर्यो । उद्योगको आइपिओमा लगानीकर्ता झुम्मिनुको कारण के होला ?

सर्वसाधारणले सर्वोत्तम सिमेन्टप्रति अपार विश्वास देखाएका छन् । यो हाम्रा लागि खुशीको कुरा हो । अर्को कुरा सर्वोत्तम सिमेन्ट मुलुककै सबैभन्दा ठूलो खानी भएको उद्योग हो । खानी नै सर्वोत्तमको ‘स्ट्रेन्थ’ हो । भारतमा धेरै ठूलो खानी भएको सिमेन्ट उद्योगहरुको सेयर मूल्य बढी छ । सेयर बजारमा सिमेन्ट उद्योगको अवस्थाको मापन खानी कत्रो छ भन्नेले गर्छ । सर्वोत्तम सिमेन्ट ‘लोकेसन’ को हिसावले मुलुकको सेन्टरमा छ । सिमेन्टको बजारदेखि नजिक छ भने खानीदेखि पनि उद्योग नजिक छ ।

स्वभाविक रुपमा यसबाट उद्योगले लाभ लिँदै आएको छ । जसले गर्दा कच्चावस्तुको लागत कम हुन्छ । उद्योग काठमाडौंबाट २ सय ३० किलोमिटर दुरीमा छ । यस्तै भैरहवा, बुटबल, पोखरा, नारायणगढ र हेटौडालगायत सिमेन्ट बढी खपत हुने सहरी क्षेत्र नजिक सर्वोत्तमको कारखाना छ । ढुवानी भाडा कम हुन्छ । केन्द्रीय लोकेसनले गर्दा आगामी दिनमा उद्योगको वित्तीय अवस्था राम्रो भई सेयरधनीलाई थप लाभांश दिन सक्ने देखिन्छ ।

अर्को महत्वपूर्ण कुरा नेपालमा ‘बुकबिल्डिङ’ विधिबाट आइपिओ निष्कासन गर्ने सर्वोत्तम पहिलो उद्योग भएकाले सेयरमा सर्वसाधारणको चासो हुनु स्वभाविक हो । संस्थागत लगानीकर्ताले लिएको भन्दा १० प्रतिशत घटाएर सर्वसाधारणलाई आइपिओ निष्कासन गरेका थियौं । चाटर्ड एकाउन्टेन्डलगायत सबैले उद्योगको वित्तीय विश्लेषण गरेर प्रतिकित्ता ४ सय रुपैयाँ निर्धारण गरिएको थियो ।

संस्थापकले भन्दा १० प्रतिशत सस्तोमा आएपछि उद्योगको सेयरमा सर्वसाधारणको चासो भएको देखिन्छ । सेयरको भाउ बिडिङबाट तय गरेपछि त्यसबाट पनि १० प्रतिशत कममा सर्वसाधारणले पाउने भएकाले नोक्सान नहुने संभावना रहेको विश्वास सर्वसाधारणले लिएका हुन्छन् । यो नै बुकबिल्डिङ विधिको सुन्दरता हो । सर्वोत्तम विगतदेखि नै राम्रो सिमेन्ट उद्योग हो । सर्वोत्तमले सेयरधनीहरुलाई राम्रो नाफा गरेर लाभांश दिइरहेको छ ।

सेयरको मूल्य नेपाल धितोपत्र बोर्डले भनेर घटाएको हो कि उद्योग आफैंले ?

कम्पनीले बुकबिल्डिङ विधिबाट साधारण सेयर निष्कासन गर्न तीनवटा सर्त पुरा गर्नुपर्छ । पहिलो कुरा प्रतिसेयर १ सय ५० रुपैयाँ भन्दा माथि हुनुपर्छ । तीन वर्षदेखि लगातार नाफा कमाएको हुनुपर्छ र संस्थापकलाई बिक्री गर्ने सेयरको जुन मूल्य आउँछ त्यसमा १० प्रतिशत घटाएर सर्वसाधारणलाई निष्कासन गर्नुपर्ने व्यवस्था छ ।

यस्तै प्रिमियमा जतिमा सर्वसाधारणलाई दिने हो त्यसको ५ प्रतिशत म्युचअल फण्डलगायत धितोपत्र बजारका अन्य संस्थालाई दिनुपर्छ । बुकबिल्डिङ विधिमा म्युचअल फण्डलगायत ४५ प्रतिशत सेयर सिधै संस्थागत लगानीकर्तालाई दिनुपर्छ । संस्थागत लगानीकर्तालाई दिएको मूल्यबाट सर्वसाधारणलाई १० प्रतिशत घटाएर दिने संसारभरीको नियम हो ।

यहाँले बुकबिल्डङ विधिबाट आइपिओ निष्कासन गर्दा उद्योगको ३ वर्षमा वित्तीय अवस्था यस्तो हुन्छ भनेर प्रक्षेपण सार्वजनिक गर्नु भएको छ । यो पुरा हुने आधारहरु के छन् ?

हामीले सेयर निष्कासन प्रयोजनका लागि जुन वित्तीय विवरण सार्वजनिक गरेका छौं । हामीले प्राप्त गर्न सक्ने प्रक्षेपित वित्तीय विवरण सार्वजनिक गरेका छौं । चालू आर्थिक वर्षको पहिलो त्रैमाशमा सर्वोत्तमले ९ करोड ५० लाख रुपैयाँ खुदनाफा गरिसकेको छ । ६ महिनामा पनि हामी राम्रो नाफामा छौं । नेपाल स्टक एक्सचेन्ज (नेप्से) मा सूचिकृत केही कम्पनीहरु नोक्सानमा रहेको वित्तीय विवरणहरु आइरहेका छन् । हामीले लिएको लक्ष्य पुरा हुनेमा म विश्वस्त छु ।

अर्को महत्वपूर्ण कुरा आईपिओ आइसकेकाले अब सर्वोत्तम सिमेन्ट ऋणमुक्त हुनेछ । आइपिओबाट आएको रकमले ऋण चुक्ता गरेर पनि बचत हुन्छ । यसअघि शिवम् सिमेन्ट आइपिओमा आएपछि पनि उसको ऋण चुक्ता भएको थिएन् । घोराही सिमेन्टको कुरा गर्दा आइपिओबाट ३ अर्ब रुपैयाँ आयो । तर, उद्योगको ऋण १० अर्ब रुपैयाँ छ । घोराही सिमेन्टको कर्जा चुक्ता भएन् ।

सर्वोत्तमको ऋण २ अर्ब रुपैयाँ छ । आइपिओ निष्कासनबाट आउने रकम २ अर्ब ३५ करोड रुपैयाँ छ । हाम्रो उद्योगलाई ऋण र सोको ब्याज भार पनि परेन । ऋणको ब्याज तिर्ननपरेपछि त्यो रकम सिधै आम्दानी हुने भयो । सर्वोत्तम सिमेन्टको कुनै दायित्व छैन् । आजको दिनमा उद्योगले बजारबाट उठाउनुपर्ने २ अर्ब रुपैयाँ बक्यौता छ । हामी ठूला आयोजनाहरुलाई बैंक ग्यारेन्टी लिएर सिमेन्ट दिएका छौं ।

हेर्नुहोस् न्यौपानेसंगको कुराकानी भिडिओमा

हाम्रो कम्पनीप्रति विश्वास गरेर जुन लगानी गर्नु भएको छ । हामी सेयरधनीलाई उचित प्रतिफल दिने छौं । सर्वोत्तम सिमेन्टको सेयरलाई दीर्घकालिन लगानीका लागि सोच्नुस अल्पकालिन लगानीका लागि सोचेर सेयर नबेच्नुस भन्ने मेरो लगानीकर्ताहरुलाई सुझाव छ । ३ सय ६० रुपैयाँमा किनेको सेयर भोली ७ सय रुपैयाँ पुग्दैमा बढी मूल्य पाइयो भनेर बेच्नुपर्ने अवस्था छैन् । उद्योगले राम्रो प्रतिफल दिने छ भन्ने म विश्वास दिलाउँछु ।

सर्वोत्तम सिमेन्टमा लगानीकर्ताको ठूलो उत्साह देखियो । यहाँले अन्य उद्योगहरुको आइपिओ ल्याउने योजना बनाउनु भएको छ ?

हामीले तत्काल दुईटा उद्योगहरुको आइपिओ ल्याउने तयारी गरेका छौं । दुइटै कम्पनीको आइपिओ बुकबिल्डिङ विधिबाट ल्याउने छौं । एउटा लक्ष्मी स्टिल लिमिटेड रहेको छ भने अर्को जगदम्बा स्पिनिङ मिल्स लिमिटेड हो । लक्ष्मी स्टिल लगातार १० वर्षदेखि नाफामा सञ्चालन भइरहेको छ । भरर्खरै रिलायन्स स्पिनिङ मिल्सको आइपिओ आइसकेको छ । यस्तै किसिमको उद्योग जगदम्बा स्पिनिङ हो । जगदम्बा धागो उत्पादन तथा निर्यात गर्दै आएको १८ वर्ष पुरानो उद्योग हो । यसको पनि आइपिओ ल्याउने तयारीमा छौं ।

कहिलेसम्म दुई उद्योगको आइपिओ ल्याउँदै हुनुुहुन्छ ?

हामीले आइपिओ ल्याउने प्रक्रिया सुरु गरिसकेका छौं । चालू आर्थिक वर्षभित्र नै नेपाल धितोपत्र बोर्डमा आइपिओ निष्कासन गर्न आवेदन दिने तयारीमा छौं । अर्को आर्थिक वर्षभित्र आईपिओ ल्याउने योजना बनाएका छौं । सर्वोत्तम सिमेन्टको आइपिओ ल्याउन विभिन्न कारणहरुले गर्दा ढिलो हुन गयो । बुकबिल्डिङबाट आइपिओ ल्याउन नियम नै बनेको थिएन । बोर्डले निर्देशिका जारी गरेको थिएन् ।

बुकबिल्डिङबाट आइपिओ ल्याउने नीति बनाउन बोर्डलाई समय लाग्यो । ‘बिडिङ प्लेटफर्म’ नै थिएन् । नेपाल स्टक एक्सचेन्ज (नेप्से) लाई बिडिङ प्लेटफर्म दिने र उसले म्यानुअल रुपमा गर्ने भन्ने थियो । म्यानुअल गर्न सकिन्छ कि सकिन्न भन्नेमा अलमल थियो । म्यानुअल गर्न सकिन्छ भन्ने कुरा आयो । त्यसबेला संस्थागत लगानीकर्ता १ सय ३० जना मात्र थिए । अहिले बढे पनि सर्वोत्तमका संस्थागत लगानीकर्ता कमै छन् । क्वालिफाइल इन्टिच्युसन (क्युआइआई) बढेकाले अब आगामी दिनमा बुकबिल्डिङबाट आइपिओ ल्याउन सहज हुने देखिन्छ ।

कति मूल्यमा आइपिओ निष्कासन गर्ने तयारीमा हुनुहुन्छ ?

दुबै उद्योगहरुको सम्पत्ति दायित्व मूल्याँकन (डिडिए) गरेर मूल्य निकाल्ने छौं । दुबै उद्योगहरुको क्रेडिट रेटिङ (शाख) राम्रो छ । त्यसपछि कति मूल्यमा आइपिओ ल्याउने भन्ने निक्र्योल हुनेछ । हामी लक्ष्मी स्टिल र जगदम्बा स्पिनिङको आइपिओ बुकबिल्डिङबाट निष्कासन गर्ने छौं । बोर्डमा नयाँ अध्यक्ष नियुक्ति प्रक्रिया भर्खरै सुरु भएको छ । नियुक्ति भएपछि सबैकुरा बुझन र बाँकी पेन्डिङ फाइलको काम सक्न समय लाग्नेछ । अर्को आर्थिक वर्षमा आइपिओ निष्कान गर्ने छौं ।

सर्वोत्तम स्टिलको आइपिओ कहिले ल्याउनु हुन्छ ?

हाम्रो अर्को उद्योग सर्वोत्तम स्टिलको आइपिओ निष्कासन गर्ने छौं । सर्वोत्तम स्टिलको पनि यही समयमा निष्कासन गर्ने छौं । यसको आईपिओ लक्ष्मी र जगदम्बाको भन्दा चाँडो आउने छ । सर्वोत्तम स्टिलको आइपिओ प्रतिकित्ता १ सय रुपैयाँमा २५ लाख कित्ता निष्कान गर्ने छौं । सर्वोत्तम स्टिलको जम्मा २५ करोड रुपैयाँको आइपिओ १ सय रुपैयाँमा निष्कासन गर्ने भएकाले अनुमतिका लागि धेरै समय लाग्दैन । आवेदन सर्वोत्तमको पहिला जान्छ होला ।

जगदम्बा स्पिनिङको १० प्रतिशत आइपिओ ल्याउने छौं भने सर्वोत्तम स्टिलको १२ र लक्ष्मी स्टिलको १५ प्रतिशतसम्म ल्याउने योजना बनाएका छौं । हामी बढी सेयर निष्कान गर्दैनौ । सरकारले न्युनतम तोकेको १० प्रतिशत र आयोजना प्रभावित स्थानीयबासिन्दालाई दिने जुन व्यवस्था छ, त्यही आधारमा आइपिओ निष्कासन हुन्छ ।

धागो उद्योगले स्थानीयबासिन्दालाई दिनुनपर्ने भएकाले जगदम्बा स्पिनिङको १० प्रतिशत मात्र निष्कासन गर्ने छौं । धागो उद्योगबाट स्थानियमा वातावरण प्रभाव असर नपर्ने भएकाले उनीहरुलाई निष्कासन गर्नुपर्दैन । जस्तो रिलायन्स स्पिनिङ मिल्सले पनि स्थानीयबासिन्दालाई आइपिओ निष्कासन गरेन । वातावरणीय प्रभाव मूल्याँकन प्रतिवेदन (इआइए) मा पर्ने वा नपर्ने भन्ने तोकेको हुन्छ । त्यही आधारमा स्थानीयबासिन्दालाई आइपिओ निष्कासन हुन्छ ।

लक्ष्मी र जगदम्बा स्पिनिङको बुकबिल्डिङबाट आइपिओ ल्याउने तयारी गरिरहेका बेला सर्वोत्तम स्टिलको किन १ सय रुपैयाँमा निष्कासन गर्न लाग्नु भएको हो ?

यो उद्योग सञ्चालनमा आएको दुई वर्ष मात्र भयो । नियममा तीन वर्ष लगातार नाफामा गएको कम्पनीले मात्र बुकबिल्डिङ विधिबाट आइपिओ ल्याउने भन्ने कुरा छ । उद्योग खोलेकै तीन वर्ष भएको छैन्। सञ्चालनमा आएपछि उद्योग नाफामा जान्छ । सञ्चालनमा आएको लगातार तीन वर्ष नाफा गरेको हुनुपर्छ । त्यसपछि मात्र बुुकबिल्डिङमा जान बिड हाल्नुपर्छ ।

अहिले बजारमा माग घटेको अवस्था छ । आउँदा दिनमा सिमेन्ट र डण्डीको व्यापारमा कतिको असर पर्ने देख्नु भएको छ ?

सर्वोत्तम सिमेन्टको कुरा गर्दा गत आर्थिक वर्ष र अघिल्लो आर्थिक वर्ष र चालू आर्थिक वर्षको हेर्दा सिमेन्ट बिक्री बढेको छ । यो हुनुमा दुईवटा कारण छन् । पहिलो कुरा स्थानीयमा माग छैन् । तर, भारतमा निर्यात सुरु भएको छ । कूल आम्दानीको २० देखि २५ प्रतिशत आम्दानीमा निर्यातको योगदान छ । त्यसैले गर्दा हामीले यो वर्ष २५ प्रतिशत वृद्धि हासिल गर्ने छौं ।

हाम्रो निर्यात बढेको छ भने अन्य उद्योगको ब्राण्डमा सिमेन्ट उत्पादन गरेर दिँदै आएका छौं । सर्वोत्तमले दुईटा उद्योगलाई उनीहरुले भनेको ब्राण्डमा सिमेन्ट उत्पादन गरेर दिएका छौं । दुई उद्योग र ब्राण्डको नाम खुलाउन मिल्दैन् ।

ग्रान्डिङ उद्योगबाट उत्पादन गर्दा लागत धेरै पर्ने भएपछि उहाँहरुले हामीसँग सम्झौता गरेर ति उद्योगहरुले हामीबाट सिमेन्ट उत्पादन गरेर बजारमा बिक्री गरिरहनु भएको छ । हामीले गुणस्तर तथा नापतौल विभाग र वाणिज्य विभागबाट अनुमति लिएर दुई कम्पनीको सिमेन्ट उत्पादन गरिरहेका छौं । यसले पनि सिमेन्टको कारोबार बढाएको छ । बिक्री बढ्यो उसको उत्पादनको जिम्मेबारी पनि हाम्रो उद्योगले लियो । त्यसबाट पनि सर्वोत्तमलाई नाफा आएको छ ।

भारतमा सिमेन्ट निर्यातको अवस्था कस्तो छ ?

भारतमा सिमेन्ट निर्यात बढ्दै गएको छ । नेपाल विद्युत प्राधिकरणले डेडिकेटेड ट्रंकलाइनको बक्यौता भुक्तानीको कारण देखाएर बिजुलीको लाइन काटेपछि केही दिन उद्योगको उत्पादन प्रभावित भयो । अहिले उद्योगले निरन्तर सिमेन्ट उत्पादन गरिरहेको छ । हामीले भारतीय मापदण्ड इन्डियन स्ट्यान्डर्डबाट गुणस्तर पास गरेर मात्र सिमेन्ट निर्यात गरेका छौं ।

उनीहरुको मापदण्ड पुरा नगरी निर्यात गर्न पाइन्दैन् । आइएसआई लिन लामो प्रक्रिया छ । नेपालका ७ वटा उद्योगले भारतबाट सिमेन्ट निर्यात गर्न आइएसआइ पाएका छन् । पाउनेमा सर्वोत्तम सिमेन्ट, अर्घाखाँची सिमेन्ट पाल्पा सिमेन्ट र रिद्धिसिद्धी सिमेन्टलगायत छन् । सिमेन्टको हकमा स्थानीय बजारमा माग घटे पनि भारतमा निर्यात गरेर बजार विस्तारको बाटो खुला भएको छ ।

मान्छेमा क्रयशक्ति नभएका कारण स्थानीय माग कम हुँदै गएको छ । सरकारले विनियोजन गरेको विकास बजेट धेरै कम छ । त्यो पनि खर्च हुन सकेको छैन । अहिले खर्च देखिएको छ, त्यो सबै पुरानो भुक्तानी मात्र भएको हो । नयाँ ठेक्का लागेको छैन् । सरकारको भुक्तानी चक्र पनि बिग्रिएको छ । मैले सिमेन्ट उद्योग चलाएको २७ वर्ष भयो । यसबीचमा ठूला निर्माण व्यवसायीसँग मेरो कारोबार भएको छ । मेरो सबैभन्दा पुरानो जगदम्बा सिमेन्ट छ त्यसको अध्यक्ष म नै छु । आज पनि त्यो उद्योग चलिरहेको छ ।

सरकारसँग विकासका लागि बजेट नै छैन । साधारण खर्च धान्न गाह्रो भइरहेको छ । त्यो अवस्थामा निर्माण व्यवसायीले पनि काम गरेको पैसा लिन झगडा गर्नु परेको अवस्था छ । उहाँहरुसँग धेरै पुरानो सम्बन्ध भएकाले आजको भोली नै पैसा दिनुस भन्न सकिन्न । उहाँबाट पनि भुक्तानीमा ढिलाइ भइरहेको छ । समस्या धेरै छन् । हाम्रो उद्योगको ऋण नभएपछि ब्याज तिर्नुपर्ने दायित्व नै छैन । आजका दिनमा नेप्सेमा सूचिकृत एक उद्योगको ऋण १० अर्ब रुपैयाँ छ । उसले ब्याज मात्रै १ अर्ब २० करोड रुपैयाँ तिर्नुपर्छ ।

सर्वोत्तम सिमेन्टको ब्याज तिर्नुपर्ने दायित्व शून्य छ । सर्वोत्तम सिमेन्ट १ अर्ब २० करोड घाटामा गयो भने म ब्याजका कारण बराबरीको अवस्थामा आउने भएँ । दोस्रो मेरो निर्यात छ । अहिले चारवटा सिमेन्ट उद्योगहरु छन्। ति मध्ये सर्वोत्तमले मात्र भारतमा निर्यात गरिहेको छ । हाम्रो भारतमा बजार, लोकेसनले गर्दा सर्वोत्तम सिमेन्टको अवस्था राम्रो छ । दाङबाट सिमेन्ट काठमाडौं ल्याउँदा बोराको २ सय रुपैयाँ बढी ढुवानी भाडा लाग्छ । सर्वोत्तमको १ सय रुपैयाँमा आयो । १ सय रुपैयाँ सस्तो त्यहीँबाट भयो । यही कारणले गर्दा हामी बलियो अवस्थामा छौं । हामी बजारदेखि नजिक र खानीदेखि पनि नजिक छौं ।

यहाँले सिमेन्ट र डण्डीमा लगानी गर्नु भएको छ । आगामी दिनमा कुन क्षेत्रमा लगानी विस्तार गर्दै हुनुहुन्छ ?

अहिले नयाँ उद्योग भन्दा पनि जगदम्बा स्पिनिङ मिल्समा क्षमता विस्तार चलिरहेको छ । काम भइरहेको छ । यो बाहेक सर्वोत्तमका लागि धादिङमा प्रतिस्पर्धाबाट १५ करोड रुपैयाँ सरकारलाई बुझाएर चुनढुंगा खानी लिएका छौं । यो पनि पाइपलाइनमा छ । काम सुरु गरेपछि हामी भन्छौं ।

यहाँले जगदम्बा स्पिनिङ मिल्सको क्षमता बढाउने कुरा गर्नु भयो । अब कति बढ्ने छ ?

अहिले धागो कारखानाको क्षमता वार्षिक ५० हजार स्पिन्डल क्षमता छ । त्यो भनेको वार्षिक २० हजार टनको क्षमता छ । यसलाई बढाएर २८ हजार टन पुर्याउँदै छौं । अब ८ हजार टन क्षमता थपिँदै छ । यसबाट लगभग ४० प्रतिशत धागो उत्पादन बढी हुने छ । विस्तारको काम सक्न डेढ वर्ष लाग्ने छ । मेशिनहरु आयातका लागि अर्डरको काम सुरु भइसकेको छ । उद्योगको क्षमता विस्तारमा ७५ करोड रुपैयाँ लगानी थप्ने भएको छ । यो पनि बैंकबाट ऋण लिएर नभएर कम्पनीको आम्दानी र रिजर्भबाट गर्ने भएका छौं ।

नेपाली धागोको बजार राम्रो हुनुका साथै विदेशमा निर्यात बढिरहेकोे कुरा सुनिएको छ । जगदम्बाले कुन कुन देशमा धागो निर्यात गरिहेको छ ?

नेपाली धागोको मुख्य बजार भारत नै हो । टर्कीमा पनि निर्यात गरिरहेका छौं । अहिले बंगलादेशमा निर्यातका लागि कोशिस गरिरहेका छौं । केही गाडी धागो बंगलादेश गएको छ ।

नयाँ उद्योग ल्याउँदै हुनुहुन्छ ?

नयाँ उद्योग ल्याउने सोच बनेको छैन । भएका उद्योगमा नयाँ प्लान्ट राख्ने र क्षमता बढाउने मात्र काम भइरहेको छ । पुराना मेशिन हटाएर नयाँ राख्ने कामहरु भइरहेको छ । अहिले नेपालमा त्यति राम्रो अवस्था छैन् । हामी सिमेन्ट र स्टिल बिजनेसमा लागेको धेरै वर्ष भयो । म आफै पनि इन्जिनियर हुँ । सडक विभाग र भवन विभागमा जागिर खाएर छाडेपछि उद्योगतिर लागेको हो । यो अवस्था सधै रहन्न । अवस्था राम्रो भएपछि हामी नयाँ उद्योग ल्याउनेतर्फ सोच्ने छौं ।

उद्योगीहरुले ऋण नलिँदा अहिले बैंकमा खर्बौं रुपैयाँ थुप्रिएको छ । बैंकमा समस्या आउने देखियो नि ?

त्यो बैंककको कुरा भयो । हामीलाई चाहिए ऋण लिने हो । हाम्रो इन्टर कम्पनीको क्रससेयर होल्डिङ छैन् । एउटा उद्योगले एउटामा मात्र लगानी गरेको छ । अर्को उद्योगमा गरेको छैन् । कम्पनी खडा गर्यो, त्यसमा पैसा लगायो र सेयर बजारमा लगानी गर्ने काम हामी गर्दैनौं ।

सिमेन्ट भनेपछि पुरै सिमेन्टमा हुन्छौं । एउटा सिमेन्ट उद्योगको अर्कोसँग सम्बन्ध नै छैन । उद्योगहरु एकदमै स्वतन्त्र ढंगले चलेका छन् । सबै उद्योगको आ आफना कार्यालय छन् । आज मेरो ऋण छैन । आवश्यक परे बैंकबाट ऋण लिन्छु नत्र लिन्न ।